FREZELEME
İşlemin Özellikleri

Frezeleme, kesme hareketi takımın kendi ekseni etrafında dönmesi ve parçanın ilerleme hareketi yapması ile gerçekleşen bir işlemdir. Freze adını taşıyan ve çevresinde diş denilen bir çok kesme ağzı bulunan takım, esas çok ağızlı takımdır. Bundan dolayı frezeleme, prodüktivitesi oldukça yüksek olan bir işlemdir.

Frezeleme ile düz yüzeyler. çeşitli kanallar ve yuvalar  şekilli yüzeyler  işlenir; vida  ve dişli çarklar açılır.

Freze takımları çok çeşitli olmalarına rağmen sapsız (delikli)  ve saplı olmak üzere iki gruba ayrılabilirler. Sapsız frezeler silindirik  veya disk şeklinde olabilirler. Yöntem olarak çevresel  ve alın  frezeleme olmak üzere iki yöntem vardır. Her iki yöntemde kullanılan takımlar silindirik olmakla beraber çevresel frezeleme, dişleri yan yüzeyde bulunan silindirik freze: alın frezeleme dişleri alın yüzeyde bulunan alın freze ile gerçekleşir.

Frezeleme işlemi, freze denilen tezgahlarda yapılır. Freze tezgahları takımı taşıyan ve malafa denilen elmanın konumuna göre yatay  ve dikey freze olarak iki gruba ayrılabilirler. Yatay freze,Temel plaka, hız ve ilerleme dişli mekanizmalarını taşıyan kolon, tabla gövdesi ve parçayı taşıyan tabla gibi ana elemanlardan meydana gelir. Ayrıca malafayı desteklemek için gövdeye bağlı bir konsol da bulunur. Malafa tezgahın ana miline bağlıdır. Şöyle ki motordan alınan dönme hareketi V vites kutusunu ana mile ve buradan malafaya verilir ve takımın dönmesini sağlar. İlerleme hareketi elde edebilmek için, V vites kutusundan alınan hareket, I ilerleme vites kutusundan kardan miline ve buradan tablaya bağlı olan sonsuz vida ( veya cıvata) mekanizmasına ulaştırır. Sonsuz vida ( veya cıvata ) mekanizmasının yardımı ile dönme hareketi öteleme hareketine dönüştürülür ve tablanın parçayla hareketi sağlanır. Bağlantı halinde bulunan V ve I vites kutuları, dönme ile ilerleme hareketi arsında bir uyum sağlarlar. Şöyle ki, takımın tam bir dönme hareketine karşılık parça belirli bir s (mm/dev) ilerleme hareketi yapar. Kesme derinliği ayar hareketi elle veya mekanik olarak tablanın yukarı aşağı hareketi ile gerçekleşir.  Ayrıca yine ayar hareketi olarak tabla, tabla gövdesi üzerinde enine hareket (kolona yaklaşma ve uzaklaşma ) yapabilmektedir. Yatay freze tezgahlarında silindirik freze kullanılır. Dikey frezenin  yatay frezelere göre farkı malafanın dikey olmasından ile gelmektedir.

Alın frezeler için el verişli olan bu tezgahlarda malafanın dönme ve tablanın ilerleme hareketi aynı şekilde sağlanır.

Bir çok hallerde freze tezgahları dik başlık tespit edilebilecek şekilde yapılır. Takımı taşıyan bu başlık, eğik duruma da getirilebilir, bu tip tezgahlara üniversal freze denir. Bunun yanı sıra, uzun parçaların işlenmesi için kullanılan planya tipi frezelerde vardır. Bu tip frezeler tek başlık veya dikey ve yan taraflarda olmak üzere bir çok başlık ile donatılabilir .Ayrıca frezeleme ve delme işlemlerini yapabilen ve işleme merkezi ( machining center) denilen tezgahlar vardır. Bu tip tezgahlarda takım dönme hareketi ile beraber bağlı bulunduğu kızak sistemi ile Y doğrultusunda yukarı-aşağı: tabla Z, W, X’ doğrultusunda hareket yapabilir ve B’yönde dönebilir.

Silindirik frezeleri taşıyan malafa silindirik , konik  vida çekilmiş kısım  ve fatura’dan meydana gelir. Konik kısım, malafayı ana mile bağlamayı sağlar .. malafanın silindirik ile konik kısmı arasındaki bağlantı;b iş mili kovanı, çektirme civatası, ftezgah kolu,  yatak görevini yapan burç,  malafa ve somundur.

Freze,malafa üzerine geçilir ve somunun yardımıyla burçların arasında istenilen konuma tespit edilir. Dikey frezelemede konik saplı frezeler, ana mile direkt veya bir kovanın yardımıyla bağlanır :burada: 1-Freze, 2 konik kovan, 3-iş mili, 4-çekme civatasıdır. Silindirik saplı frezeler ,  pensin yardımıyla konik malafaya tutturulur ve somunu ile sıkılır bu şekilde oluşturulan sistem ana mil kovanına bağlanır. Alın frezeler konik bir malafanın yardımıyla tespit edilir